Kult
Biografia

Kult – polski zespół muzyczny, grający głównie rock alter­na­tyw­ny, założony w 1982 w Warsza­wie przez Kazika Staszew­skie­go i Piotra Wieteskę, na bazie zespołu Novelty Polan­dZe­spół ten został założony we wrześniu w 1981 roku przez Kazika, a nazwa zespołu pocho­dzi­ła od tytułu utworu Novelty, nagra­ne­go przez zespół Joy Division. W listo­pa­dzie 1981 odbył się jedyny koncert grupy, która po trzech miesią­cach została rozwią­za­na.. Muzyka Kultu ma swoje korzenie w punku i nowej fali, wykorzy­stu­je też elementy rocka psycho­de­licz­ne­go, a nawet jazzu. Od począt­ków istnie­nia grupa wyróżnia się charak­te­ry­stycz­nym, rozpo­zna­wal­nym brzmie­niem klawiszy i instru­men­tów dętych, a także głosem i często prowo­ka­cyj­ny­mi tekstami wokali­sty Kazika Staszewskiego.

Historia

Kult powstał na początku 1982 roku na bazie zespołów Poland (1979-81) oraz Novelty Poland (1981), a do pierw­sze­go składu weszli Kazik Staszew­ski (Poland, Novelty Poland), Piotr Wieteska (Poland), Tadeusz Bagan (Novelty Poland) i Dariusz Gierszew­ski (Poland, Novelty Poland). Pierwszy koncert grupy odbył się 7 lipca 1982 w studenc­kim klubie "Remont" w Warsza­wie; sprze­da­no na niego 14 biletów.

Zespół zasłynął atmos­fe­rą tworzoną na koncer­tach oraz niekon­wen­cjo­nal­nym przesła­niem piosenek. W latach 80. duży wpływ na ich teksty miało zainte­re­so­wa­nie Staszew­skie­go i pozosta­łych członków zespołu Biblią (jeden z członków zespołu – Piotr Wieteska – był Świad­kiem Jehowy). Utwory Kultu uderzały w "system" rozumia­ny jako konglo­me­rat socja­li­stycz­ne­go aparatu państwo­we­go, Kościoła katolic­kie­go i narodo­wych tradycji. W latach 90. Kult równie ostro rozpra­wiał się z nowym "systemem" opartym według niego na władzy pseudo­de­mo­kra­tów, klery­ka­łów i wielkich korpo­ra­cji finansowych.

We wrześniu 1986 roku Kult nagrał swoją pierwszą płytę, nazwaną po prostu Kult, wydaną w maju 1987 roku. Znalazły się na niej dobrze znane punkowej publicz­no­ści utwory, jak Krew Boga, O Ani czy Wspania­ła nowina. Reper­tu­ar w dużym stopniu zależał od aparatu cenzury, który nie dopusz­czał do publi­ka­cji wielu piosenek grupy.

W paździer­ni­ku tego samego roku nakładem Klubu Płyto­we­go "Razem" ukazał się album Posłu­chaj to do ciebie, na którym pojawiła się m.in. piosenka Wódka, opubli­ko­wa­na jako Na całym świecie źle się dzieje, koledzy. Album wyróż­niał się lepszym brzmie­niem od debiu­tanc­kiej płyty zespołu.

Rok później (w grudniu 1988 roku) pojawiła się nowa płyta zatytu­ło­wa­na Spokoj­nie, z której pochodzi chyba najwięk­szy, obok Polski przebój zespołu – Arahja, oraz Do Ani. Na reedycji płyty w roku 1993 znalazła się także piosenka Czarne słońca z filmu (o tym samym tytule) w reżyse­rii Jerzego Zalewskiego.

W roku 1989 zespół wydał kolejne dwa albumy. Pierwszy z nich to Kaseta, przez wielu fanów kojarzo­na z utworem Po co wolność. Został on nagrany po kolej­nych zmianach składu, w zespole wystę­po­wał wtedy m.in. Rafał Kwaśniew­ski, który był również jednym z kompo­zy­to­rów Kasety. Drugim wydaw­nic­twem, które trafiło do sklepów w tym roku był album Tan, jedyna płyta koncer­to­wa zespołu, na której znalazły się również niepu­bli­ko­wa­ne dotąd utwory. Jest to rejestra­cja dwóch pożegnal­nych koncer­tów z sierpnia 1988 roku, po których zespół posta­no­wił zawiesić swoją działal­ność na trzy miesiące.

W 1990 Kult wydał znamien­nie zatytu­ło­wa­ną płytę, 45–89. Tytułowa piosenka opisy­wa­ła minioną epokę socja­li­zmu za pomocą fragmen­tów auten­tycz­nych przemó­wień partyj­nych dygni­ta­rzy, nałożo­nych na podkład muzyczny. Wiele osób kojarzy również tę płytę z kolejnym jej mocnym punktem – piosenką Totalna milita­ry­za­cja z pacyfi­stycz­nym przesła­niem. W latach ’90. z zespołem współ­pra­co­wał menedżer i promotor Andrzej Bączyński.

1991 to rok wydania Your Eyes, siódmego albumu Kultu. Najbar­dziej rozpo­zna­wal­ne piosenki z tego krążka to Parada Wspomnień o stanie wojennym i antykle­ry­kal­na Zgroza. Oba te utwory do dziś stanowią stały punkt programu koncer­tów grupy.

W 1993 zespół zaist­niał już w nowym, zmody­fi­ko­wa­nym składzie, w którym znaleźli się Kazik Staszew­ski, Janusz Grudziń­ski, Ireneusz Wereński, Piotr Morawiec, Krzysz­tof Banasik i nowy perku­si­sta Andrzej Szymań­czak. Przetrwał on do 1998.

W tymże roku Kult zdecy­do­wał się na nagranie płyty, na której znalazły się jedynie piosenki Stani­sła­wa Staszew­skie­go, ojca Kazika Staszew­skie­go. Płyta bardzo dobrze została przyjęta przez fanów, a jej tytuł brzmiał po prostu Tata Kazika. Album był promo­wa­ny w stacjach radio­wych utworem Baranek.

Płytę Muj wydafca wydano w 1994. Na płycie znalazł się m.in. cover zespołu Omega, Dziew­czy­na o perło­wych włosach, jak i cover Iggy’ego Popa, Pasażer. Dobrze znane przez wielbi­cie­li zespołu są piosenki Ręce do góry, czy balla­do­we Lewe lewe loff. Na krążku można usłyszeć też nową wersję Piosenki młodych wiośla­rzy.

W 1996 Kult posta­no­wił, że wyda drugą część materia­łu z piosen­ka­mi Stani­sła­wa Staszew­skie­go, Tata 2. Na krążku, który został utrzy­ma­ny w brzmie­niu podobnym jak Tata Kazika, znalazły się również śpiewane wersje wierszy Gałczyń­skie­go, które niegdyś wykony­wał właśnie Stani­sław Staszewski.

W 1998 w sklepach pojawił się Ostatecz­ny krach systemu korpo­ra­cji. Na albumie po raz pierwszy pojawia się nowy członek zespołu – trębacz Janusz Zdunek. Na płycie znalazło się kilka piosenek "radio­wych", jak Lewy czerw­co­wy (Panie Waldku, Pan się nie boi), Gdy nie ma dzieci, Dziew­czy­na bez zęba na przedzie, czy Komu bije dzwon. Ten ostatni utwór zespół zadedy­ko­wał Andrze­jo­wi Szymań­cza­ko­wi, perku­si­ście grupy, który zginął przez zadła­wie­nie się gumą do żucia podczas snu. Była to bezpo­śred­nia przyczy­na jego śmierci, pośred­nią były narko­ty­ki. Na teledy­sku do tejże piosenki został uwiecz­nio­ny po raz ostatni.

W 1998 nowym perku­si­stą po tragicz­nie zmarłym Andrzeju Szymań­cza­ku został Tomasz Goehs z formacji Kazik na Żywo.

W 1998 zespół opuścił na rok Janusz Grudziń­ski. Zastę­po­wał go wtedy Jacek Rodzie­wicz, z zawodu konser­wa­tor zabytków.

W 1998 zespół uczest­ni­czył w tworze­niu pierw­szej składan­ki Muzyka przeciw­ko rasizmo­wi, firmo­wa­nej przez Stowa­rzy­sze­nie "Nigdy Więcej".

W tym samym roku odbyła się pierwsza Pomarań­czo­wa Trasa zespołu po najwięk­szych miastach Polski, która od tamtej pory niezmien­nie organi­zo­wa­na jest każdego roku.

W 2001 światło dzienne ujrzał Salon Recre­ati­vo, złożony z dwóch płyt CD, a miano­wi­cie z nowego materia­łu i ze starych piosenek grupy – odświe­żo­nych i nagra­nych na nowo. Promował ją singel teledysk Brooklyń­ska Rada Żydów. Media obawiały się emito­wa­nia tej piosenki, choć odnosiła się ona w tekście z życzli­wo­ścią do Żydów. Klip został zakazany (w praktyce nieemi­to­wa­ny) w polskim MTV.

W maju 2003 do zespołu dołączył sakso­fo­ni­sta Tomasz Glazik.

Dopiero 5 grudnia 2005 ukazał się nowy album Kultu. Miał on tytuł Poligono Industrial. Wydany została w dwóch wersjach: zwykłej, w promo­cyj­nej cenie oraz w drugiej, droższej zawie­ra­ją­cej dodat­ko­wą płytę DVD z dziesię­cio­ma teledy­ska­mi zespołu. Singlami z albumu były "Kocham cię, a miłością swoją" oraz "Pan Pancerny", który poruszał tematy religij­ne. Album pokazał, że zapotrze­bo­wa­nie na muzykę Kultu nadal było wielkie – album już w pierw­szym miesiącu sprze­da­ży osiągnął status Złotej Płyty. Sami muzycy, jak później przyzna­wa­li, nie do końca byli z niego zadowoleni.

W roku 2007 Kult zaczął pracować nad nowym wydaw­nic­twem, o roboczym tytule Concen­tra­zion Gigan­ti­ca. Ukazało się ono w 2009 roku, pod innym tytułem Hurra!. Singlami promu­ją­cy­mi płytę były piosenki Marysia i Amnezja. Album osiągnął podwój­nie platy­no­wy nakład 60 tysięcy egzem­pla­rzy. Płytę uzupeł­nia suple­ment Karinga – Hurra! Suplement.

5 lipca 2007 w Progra­mie Trzecim Polskie­go Radia odbył się jubile­uszo­wy koncert na 25-lecie Kultu. Koncert trwał ponad trzy godziny i w całości był trans­mi­to­wa­ny przez Trójkę.

6 marca 2008 zespół opuścił Krzysz­tof "Banan" Banasik, a skład został uzupeł­nio­ny przez Wojcie­cha Jabłoń­skie­go (gitara) i Jarosła­wa Ważnego (puzon).

22 września 2010 Kult jako kolejny polski zespół nagrał dla telewi­zji MTV koncert MTV Unplug­ged. Występ został zareje­stro­wa­ny w Och-Teatrze w Warsza­wie i wydany na płycie MTV Unplug­ged. Album osiągnął nakład ponad 60 tysięcy zestawów, a dodat­ko­wo ponad 10 tysięcy na płytach DVD i blu-ray. Sprzedaż wszyst­kich nośników w poszcze­gól­nych zesta­wach przekro­czy­ła 200 tysięcy, co dało albumowi status pierw­szej w karierze Kultu "Diamen­to­wej Płyty".

W maju 2013 r. ukazał się kolejny album zespołu – Prosto, który jako kolejny album zespołu uzyskał status złotej płyty.

O Kaziku i Kulcie opowia­da­ją książki Leszka Gnoiń­skie­go Kult Kazika (wyd. listopad 2000) oraz Wiesława Weissa Kult. Biała Księga (wyd. 15 listo­pa­da 2009), zawie­ra­ją­ca m.in. teksty i historię powsta­nia wszyst­kich piosenek zespołu.